Dit artikel verscheen op 28 mei 2022 als opiniestuk op de website van Het Observatorium. (https://www.hetobservatorium.be/2022/05/28/omvolking-umvolkung/)
Het Observatorium is, en ik citeer: Het Observatorium is een onafhankelijke nieuwssite over hedendaagse vormen van fascisme en rechtsextremisme in België en internationaal. Als nieuws- en kennisplatform maken we via onze website informatie over rechtsextremistische individuen en organisaties bekend en verspreiden we studies en publicaties.
De website van Het Observatorium is dus een must voor alle antifascistische activisten en mensen die zich terdege willen informeren over het gevaar van extreemrechts, fascisme en neonazisme.
Prolegomena
Waartoe
een twittergesprek op 15 mei 2022, waarin ik zelf niet deelnam toe kan leiden.
Het was
een korte discussie tussen @vanranstmarc, sinds de coronacrisis bekend
viroloog en @SamvanRooy1, die wegens al te ranzig werd buiten gekeild
door de Nederlandse islamofoob Geert Wilders[1].
Aanleiding
was de dodelijke raid die een jonge Amerikaanse racist pleegde in Buffalo, NY en
die 10 doden kostte. De schutter liet een manifest achter, waaruit blijkt dat
hij vreesde voor een omvolking.
Van
Ranst twitterde het volgende: “Daarom mogen we het nooit normaal vinden dat
parlementsleden zoals Sam van Rooy en Dries Van Langenhove angst zaaien met het
racistische concept “omvolking”. Er is altijd een vatbare minkukel die denkt
dat hij die omvolking moet tegengaan door een paar mensen om te leggen.” https://t.co/TYEqDh2DRq
Het
woord “omvolking” werkte op Van Rooy als een wespensteek. Hij verwees naar zijn
open brief van 4 december 2020 aan Joël De Ceulaer op Doorbraak.be,
getiteld: “Omvolking is harde realiteit”[2], volgens eigen
zeggen een niet-academisch houding maar een artikel voor mensen die zich wél
(sic) willen informeren en een integere discussie
willen voeren.
Van Rooy
nodige Van Ranst uit dit stuk te lezen hetgeen Van Ranst afwees met de boutade:
Je kan veel vragen, maar niet dat ik Doorbraak lees. Ik heb ook mijn
grenzen.
Van Rooy
spartelde nog wat met de klassieke verdediging dat Van Ranst geen tegenargumenten
heeft en dat hij wat de open brief betreft er geen speld tussen krijgt.
Ik heb
evenmin als Marc Van Ranst veel zin om Doorbraak.be te lezen, meestal ken ik de
standpunten van de auteurs wel en hoef ik ze niet tot in detail tot mij te
nemen. Maar toch, het mag dan al geen enkele zin hebben om met extreemrechts in
discussie te gaan, je kan wel hun opinies en open brieven lezen en deze
schrijfsels ontmaskeren als zijnde extreemrechtse complottheorieën, geïnspireerd
door een anti-migratiepolitiek en islamofobe haatsprekerij.
De
omvolkingstheorie komt de jongste tijd regelmatig in het nieuws maar is niet
nieuw. Het circuleert al jaren onder extreemrechts. Onder andere de
neonazistische massamoordenaars Anders Behring Breivik (Utoya,
Noorwegen) en Brenton Tarrant (Christchurch, Nieuw-Zeeland) gingen Payton
Gendron (Buffalo, NY) al voor met hun door de omvolkingstheorie
geïnspireerde aanslagen.
Uiteindelijk
ben ik met dat ontmaskeren in het vooruitzicht, gezwicht. Ik heb er wel mijn
tijd voor genomen. Ik heb het stuk van Rooy gelezen en ben tot de volgende
bevindingen en commentaren gekomen.
Methodologie
Eerst
heb ik uiteraard het stuk van Rooy gelezen om mij een eerste beeld te vormen.
Vervolgens heb ik mijn “ontvolkingsgeheugen” opgefrist en aangevuld met
stellingen waar ik niet genoeg van wist om een zo adequaat mogelijk artikel te
schrijven. Of dat ook is gelukt moet de lezer beoordelen.
Ook de
geschiedenis en de geopolitieke context van het begrip “omvolking/umvolkung”
heb ik nader maar toch redelijk summier bestudeerd. Waarom summier? Het is niet
mijn bedoeling om een geschiedenisboek te schrijven maar een artikel over de
ontvolkingstheorie die binnen het Vlaams Belang en delen van de N-VA veel
aanhang kent en dan hoofdzakelijk wat er in de open brief van Rooy wordt
beweerd. Ik heb mijn korte studie over dit onderwerp beperkt tot die
(hoofd)punten die belangrijk zijn voor dit opstel.
Je hoef
dezer dagen gelukkig geen uren meer in bibliotheken te slijten, het internet
heeft de bibliotheek voor een deel vervangen. Je vindt er zowel de
extreemrechtse argumenten vóór als argumenten tegen de omvolkingstheorie.
Ik heb
me dus eerst een beetje moeten inlezen, want weten wat het is, waar het vandaan
komt is uiteraard niet voldoende.
Na het
inlezen en digitale notities maken ben ik teruggegaan naar de open brief van
Rooy, deze keer om het min of meer te onderwerpen aan close reading, om zoveel
als mogelijk te kunnen weerleggen, maar ook om hem op bepaalde punten gelijk te
kunnen geven moest ik die punten vinden.
Technisch;
begrippen en letterlijke citaten typ ik in cursief, namen die voor het
eerst vermeld worden typ ik in Vet.
Aan het
einde komt een, zij het, summiere conclusie, want veel valt er niet te besluiten.
Omvolking.
¿Que?
Ik kan
alvast beginnen met te stellen dat ik mij wel wil informeren en een integere
discussie wil voeren, maar dat de open brief bitter weinig informatie
bevat. Het is eerder een tirade tegen De Morgen en Joël de Ceulaer.
De term “omvolking”
is in feite een germanisme en kent zijn oorsprong in nazi-Duitsland.
De inval
van het leger van het Derde Rijk in Polen op 1 september 1939 als gevolg van
het Molotov-Ribbentroppact waarbij Polen werd opgedeeld door Hitler en Stalin,
was het begin van het uitwerken van het Generalplan Ost, een geheim plan
van de nazi’s om grote delen van Midden- en Oost-Europa in te lijven en te
germaniseren om Lebensraum te creëren voor het Duitse volk. Het
inheemse, meestal Slavische volk diende voor dat doel vernietigd of verdreven te
worden om door Umvolkung plaats te maken voor etnisch zuivere Duitsers.
Het
concept Lebensraum is van sociaal-darwinistische oorsprong en werd door de NSDAP
gretig omarmd en overgoten met de pseudowetenschappelijke rassenbiologie die
resulteerde in het begrip rassisch minderwertig hetgeen dan weer een
voorwendsel was voor de uitroeiing van Joden, Slavische bevolking, Roma en
Sinti.
De idee
van Germanisierung des Ostraumes is nog vóór de naziperiode ontstaan in
de Weimarrepubliek onder de benaming Ostforschung. Het zou in de
context van dit artikel echter te ver leiden om hier uitgebreider op in te
gaan.
Tot daar
in het kort waar het idee vandaan komt.
We maken
een grote sprong in de tijd om vast te stellen dat de hele theorie heden ten
dage in een omgekeerd perspectief wordt gebruikt, of moet ik zeggen misbruikt,
door mensen die, voorzichtig uitgedrukt, niet vies zijn van enig complot-denken
en extreemrechtse sympathieën.
Grondlegger
van de moderne omvolkingstheorie is de Franse schrijver Renaud Camus. In
2010 schreef hij Le Grand Remplacement (De Grote Vervanging), een
extreemrechtse complottheorie die stelt dat met steun van, of zelfs
georganiseerd door een politieke elite om de bevolking van Frankrijk en de rest
van West-Europa te vervangen door een bevolking uit voornamelijk Noord-Afrika
en Sub-Sahara-Afrika. De omgekeerde nazi-Umvolkung dus.
De inkt
van het boek was nog niet droog of de theorie werd al gretig opgevist door o.a.
de Franse identitaire beweging, een extreemrechts, islamofoob
georiënteerd groupuscule waartegen het Vlaamse Schild & Vrienden
zich graag aanschurkt.
Het was
de Franse extreemrechtse presidentskandidaat Éric Zemmour die de term in
de belangstelling bracht met het oog op de presidentsverkiezingen waar hij uiteindelijk
geen enkele rol van betekenis speelde.
De
partij van Zemmour heeft de naam Reconquête, een verwijzing naar de
herovering van Zuid-West-Europa op de Moren in de 8ste eeuw die ook
gepaard ging met Jodenvervolging.
Als het
in Parijs regent dan druppelt het in Brussel, en ja hoor, je kon er donder op
zeggen dat er ook in ons land sujetten zouden zijn die zich het
omvolkingsdiscours eigen zouden maken.
Waar
anders dan bij het Vlaams Belang zitten die mensen die zwaar lijden aan het
conspiratief syndroom. Met name Filip De Winter schreef zijn eigen Grand
Remplacement met het boek “Omvolking, de grote vervanging”. Hij schreef dit samen
met Renaud Camus. Dus, niet alleen de titel werd deels gekopieerd, hij haalde
de schrijver van het origineel er ook bij. Toch redelijk wat geestelijke
armoede bij het VB.
Partijgenoot
van FDW, Sam Van Rooy heeft de omvolkingsmicrobe uiteraard ook te pakken en met
een open brief als antwoord op een column van 28 november 2020 uit de serie Uitkijkpost
van Joël De Ceulaer waarin deze het redelijk zou vinden moest Van
Rooy – samen met Dries VanLangenhove, Filip De Winter en Carrera Neefs – zich
zouden terugtrekken uit de partij (Vlaams Belang dus) maakt hij deze
infectie dan ook duidelijk.
En daar
gaat het dus over, de open brief.
De
open brief
Sam Van
Rooy ziet er, althans voor sommigen, niet alleen uit als “de ideale
schoonzoon”, hij is beleefd, ook dat. Hij begint zijn open brief met Beste Joël
De Ceulaer. De mandatarissen van het VB zijn over het algemeen beschaafder
in de omgang dan de meeste van hun kiezers, toch als die omgang openbaar is.
Maar dit ter zijde.
Van Rooy
opent zijn betoog met een verwijzing naar een twee uur durend diepgaand
debat ……. over de vrije meningsuiting bij de Debatclub in oktober 2017, waarbij
zij beiden niet fundamenteel van mening verschilden. Het schandalige
gebrek aan islamkitiek en dat er in de mainstream media een probleem is
met politiek correct eenheidsdenken waren twee punten van overeenstemming.
Blijkbaar
vindt Van Rooy het merkwaardig dat er iemand niet met hem van mening verschilt
over sommige onderwerpen. Het is niet omdat iemand extreemrechts is dat men het
over alles oneens moet zijn. Het is uiteraard zo dat er voor het VB nooit
genoeg islamkritiek zal zijn.
Verder
gaat het over de bakken kritiek die De Ceulaer kreeg wegens zijn
interviews met De Winter, Van Langenhove en de vader van Dries, Wim Van Rooy,
ooit woordvoerder van de Vlaamse Pegida-beweging.
Daarna
werden er geen extreemrechtse politici meer geïnterviewd door De Ceulaer die
nu weer veilig binnen de ideologische bandbreedte blijft die de Vlaamse
mainstream media al zo lang afbakenen.
Als
voorstander van het cordon médiatiqie vind ik die kritiek trouwens terecht. Als
je een VB-er interviewt dan geef je hem/haar een forum om hun abjecte Weltanschauung
rond te strooien.
In de
column Uitkijkpost van Joël De Ceulaer figureert van Rooy naar eigen
zeggen wel eens, maar een de eer om door de senior writer te worden
geïnterviewd heeft hij helaas nog niet gehad. Op zo een Brief aan…
heeft Van Rooy eens gereageerd. Die bewuste brief aan de voorzitter van het VB,
Tom Van Grieken, ging onder andere over de uitspraak van deze laatste Een
kat die wordt geboren in een viswinkel, is daarom nog geen vis.
Er volgt
een semantisch spelletje omdat, aldus Van Rooy, De Ceulaer bewust het woordje daarom
heeft weggelaten en dat het weglaten van dat voornaamwoordelijk bijwoord
de betekenis van dat citaat compleet verandert.
Mijn
taalgevoel zei dat er iets niet klopte, en inderdaad, het woord “daarom” is
geen voornaamwoordelijk bijwoord, maar een gewoon redengevend bijwoord.
Voor de
duidelijkheid citeer ik de hele zin over het woordje “daarom”.
Mét het
voornaamwoordelijk bijwoord ‘daarom’ laat het immers de opening voor eenieder
met migratieachtergrond die voldoende geïntegreerd en dus Vlaming onder de
Vlamingen is. Zónder ‘daarom’ impliceert het citaat echter dat wij in geen
enkel geval iemand met migratieroots als Vlaming zouden aanvaarden. Wat
aantoonbare onzin is.
Van Rooy
wil dus in feite zeggen dat sommige katten die in een viswinkel geboren worden daarom
toch vis kunnen zijn.
Semantisch
gezwets van de bovenste plank.
Ook nog
dit, door datzelfde onvolledige citaat beschuldigde De Ceulaer het VB
van racisme en deed hij aan racificatie, een neologisme dat door de
Nederlandse filosoof Paul Cliteur wordt gedefinieerd als het tot een
rassenkwestie maken wat daar in feite niets mee te maken heeft.
Van Rooy
haalt zijn wijsheden alleen bij geestesgenoten, want Cliteur is sinds 2015
verbonden aan de Nederlandse partij Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Het
woord racificatie is niets anders dan een verzinsel om racisme te minimaliseren
en te vergoelijken.
En dan,
bijna in de helft van de open brief komt “omvolking” eindelijk ter sprake. De
Ceulaer had in een andere Brief aan…., deze keer aan Van Langenhove immers
geschreven U dreigt met wat in uw kringetje bekendstaat als de zogenaamde
“omvolking” — een van racisme doordrongen waanbeeld dat bedoeld is om mensen
bang te maken, op te hitsen en naar uw partij te loodsen.
Van Rooy
vindt dat toch wat te mager wat betreft argumentatie met betrekking tot het
voorstel van De Ceulaer aan Van Rooy om zich uit de partij terug te trekken.
Misschien
wat weinig argumentatie, maar wel de nagel op de kop en in feite moet er niet
meer argumentatie zijn om het VB van racisme en bangmakerij te beschuldigen.
Van Rooy
geeft dan een korte definitie van “omvolking”, een volk vervangen door een
ander volk, mensen met een migratieachtergrond.
Vervolgens
bestaat hij het om van twee artikels in De Morgen van 7 februari 2013[3]
en 25 februari 2019[4] over het aantal nationaliteiten
en de demografische evolutie in Antwerpen te zeggen dat deze artikels over
niets anders ging dan over “omvolking”.
Hij
geeft dus een totaal andere context aan die artikels en probeert ze door
herinterpretatie in zijn extreemrechts voordeel om te buigen.
De open
brief handelt in feite meer over de krant De Morgen dan over omvolking, want
Van Rooy gaat verder met zijn aanval op De Morgen door te stellen dat de krant
een pensée unique hanteert en louter cijfermatige en overwegend
positieve informatie brengt.
Er
worden verder wat mensen geciteerd over de mislukking van de multiculturele
samenleving, maar enkel en alleen Mark Elchardus dient men serieus
te nemen, want die heeft verklaard dat omvolking ‘een reëel gebeuren (is) in
het hedendaagse Europa’[5].
We weten
uiteraard al langer dat men bij het VB enkel die mensen au sérieux neemt die
het VB naar de mond praat.
Van Rooy
stelt dat omvolking geen complot is. Het is volgens hem wel een rechtstreeks
en logisch gevolg van bepaalde door ideologie of opportunisme gestuurde
beleidskeuzes inzake landsgrenzen, asiel, migratie en integratie. Veruit de
meeste traditionele politici bewerkstelligen immers deze ‘Grand Remplacement’
(Renaud Camus) zonder daar al te veel bij na te denken.
Er volgt
nog wat geleuter over Antwerpen waar er wijken zijn die volledig ontvolkt
zijn van onze eigen mensen en die ingenomen zijn door andere groepen, iets
wat CD&V-er Walter De Donder heeft gezegd[6]
en daarom wellicht welkom zal zijn bij het VB moest hij bij CD&V
vertrekken. Ook de Parijse banlieue Saint-Denis wordt als voorbeeld aangehaald[7]
omdat er geen vrouwen meer in het straatbeeld zouden verschijnen.
Van Rooy
stelt dat in dat soort wijken onze cultuur immers zo goed als verdwenen is.
Er heeft een soort culturele genocide plaatsgevonden. Daarbij is onze eigen
westerse, Europese cultuur (grotendeels) vervangen door de islamitische.
Om een
en ander wat bewijskracht te geven haalt Van Rooy de vlucht uit Molenbeek aan
van oorlogsfotograaf Teun Voeten[8]
en een bevriend jong Indisch-Lets koppel dat nog niet zolang geleden de
Antwerpse Brederodewijk is ontvlucht wegens de Turks-Koerdische spanningen en
geweldsuitbarstingen aldaar.
Een hele
theorie bouwen rond enkele uitzonderlijke voorvallen en dan die theorie als de
enige waarheid verkondigen, dat is hetgeen Van Rooy hier doet.
Ten
slotte krijgt Joël De Ceulaer nog een sneer te verwerken dat hij zich
beperkt tot het gratuit afzeiken van politici wier ‘extreemrechtse’
gedachtegoed over omvolking en islamisering hij verafschuwt.
Tot hier
de open brief van Sam Van Rooy aan Joël De Ceulaer.
Commentaar
en conclusie
Typ
Omvolking in de Google zoekmachine dan krijg je ongeveer 42.500 hits.
Het
Duitse Umvolkung is goed voor 112.000 hits.
Het
Franse Grand Remplacement levert voor maar liefst 81.100.000 hits op.
Zoek je
in het Engels op Great Replacement dan krijg je een duizelingwekkende 4.050.000.000
hits.
Niet dat
het veel wil zeggen, maar dan valt het in ons taalgebied nog mee.
Van Rooy
mag dan al stellen dat omvolking geen complot is, de theorie errond is dat wel.
De theorie krijgt bijna uitsluitend goedkeuring bij extreemrechtse partijen en
politici. In ons land is dat het Vlaams Belang en delen van de N-VA, in
Nederland is dat de PVV van Geert Wilders en het Forum voor Democratie van
Thierry Baudet.
Hij
geeft in zijn definitie ook aan dat omvolking gaat over het vervangen van een
volk door een ander volk of volkeren.
In de
loop der jaren, vanaf eind jaren 60, begin jaren 70 van vorige eeuw, zijn er
nogal wat sociale woonwijken bijgekomen. Die werden van in den beginne bevolkt
door arbeiders, veelal met een migratieachtergrond. Die wijken zijn nooit
anders bevolkt geweest, dus daar kan men al onmogelijk spreken van omvolking. Hier
is geen vervanging gebeurd.
De oude
arbeiderswijken waren bijna uitsluitend bewoond door half of gans uitgebuite
arbeiders, veelal dagloners. Toen de arbeidsomstandigheden en de lonen
verbeterden konden vele arbeidersgezinnen zich een eigen woonst veroorloven en
verhuisden ze massaal naar dikwijls groene buitenwijken.
Na WOII
had het Westen veel arbeidskrachten nodig om de economie aan te zwengelen en de
gastarbeiders die aangetrokken werden namen de plaats in de arbeiderswijken in
van de oorspronkelijke bewoners.
Kan je
dan spreken van omvolking? Neen, de arbeiderswijken werden door autochtonen
verlaten en ingenomen door nieuwe buitenlandse arbeidskrachten die dikwijls na
jaren eveneens die wijken hebben verlaten om elders in een rustiger buurt te
gaan wonen.
De
Limburgse mijncité’s werden door de mijnmaatschappijen speciaal gebouwd voor de
mijnwerkers. Belgen vonden na de oorlog dikwijls ander, minder gevaarlijker en
minder ongezonder werk en verlieten dan ook dikwijls hun cité-huizen die dan
weer werden ingenomen door gastarbeiders.
Omvolking?
Neen, een normale demografische en economische gang van zaken die zich mede
door de globalisering voortzet, want globalisering is niet enkel en alleen
wereldhandel, maar ook migratiestromen. Die migratiestromen worden dan ook nog
eens aangewakkerd door armoede, natuurrampen en oorlogen.
Migratiestromen
zijn er al sinds de Homo Erectus Afrika heeft verlaten en dat proces zal eeuwig
blijven duren.
Je hoort
het VB nooit klagen over wijken in het Maasland of de Noorderkempen die
“omvolkt” zijn door Nederlanders die dikwijls goed in de slappe was zitten.
Of over de
Amerikaanse en Europese expats die in de gegoede wijken in de Brusselse rand
wonen.
In de
ogen van deze islamofobe VB-ers worden onze steden dan ook enkel en alleen
omvolkt door moslims.
De hele
omvolkingstheorie vloeit voort uit racisme en moslimhaat, niet meer niet
minder. Voor het VB en delen van de N-VA is elke moslim een gevaar, een
potentiële terrorist die graag danst in onze straten wanneer er een aanslag wordt
gepleegd.
Honderdduizenden
Belgen zijn in de loop der decennia naar het buitenland getrokken om
uiteenlopende redenen. Hebben die dan ook meegeholpen aan de omvolking van die
landen?
Het is
zoals Orsi Lukács uit Hongarije die al 15 jaar in ons land woont in een
opiniestuk op VRT.be[9]
schrijft Meneer Van Grieken: wij omvolken dit land niet, wij bevolken het.
Walther
Bormans
[1]
https://www.hln.be/buitenland/partij-wilders-zet-vlaamse-medewerker-op-non-actief-na-internetfilmpje-met-boerka-s~a067efda/
[3]
https://www.demorgen.be/nieuws/antwerpen-telt-meer-nationaliteiten-dan-new-york-nu-nog-amsterdam-kloppen~b1a5864f/
[4]
https://www.demorgen.be/nieuws/antwerpen-telt-meer-inwoners-met-dan-zonder-migratieachtergrond~bd8aba50/
[6]
https://www.demorgen.be/politiek/antwerpse-wijken-volledig-ontvolkt-van-onze-eigen-mensen-de-donder-cd-v-onder-vuur~b6edc0db/
[7]
https://www.ewmagazine.nl/buitenland/achtergrond/2016/12/vrouwen-worden-verbannen-uit-franse-moslimwijken-417777/